«Букмекерлік кеңселер тапқан 3,9 трлн теңгенің 80 пайызы Ресейге кетіп жатыр». Бақытжан Базарбек дабыл қақты

Қазақстанда ойын бизнесіне арналған Бірыңғай есеп жүйесін (БЕЖ) енгізу мәселесі қайтадан қызу пікірталасқа ұласты. Мәжіліс депутаты Бақытжан Базарбек кейбір әріптестерін және Үкіметті шетелдік, оның ішінде ресейлік компаниялардың мүддесін қорғап отыр деп айыптады.

Оның айтуынша, БЕЖ – ұлттық қауіпсіздік пен ел экономикасына қауіп төндіруі мүмкін.

Мәжілістің заңнама комитеті қарап жатқан жобада БЕЖ операторы ретінде көрсетілген жүйе ресейлік NomaPay компаниясымен байланысты болуы мүмкін. Базарбектің сөзінше:

• Қазақстандағы букмекерлік нарықтың жылдық айналымы 3,9 трлн теңге,
• Соның 80%-ы (шамамен 3,12 трлн теңге) шетелдік операторға кетеді,
• Қазақстанда тек комиссиялық табыс қана қалады – яғни шамамен 20%.

Бұл тек экономикалық тәуекел емес, ұлттық қауіпсіздікке жол берілмеуі керек мәселе, дейді депутат.

Депутаттың айтуынша, БЕЖ мәселесі салалық комитетте емес, «Әкімшілік құқықбұзушылық туралы» заң жобасын талқылау барысында енгізілген.

Базарбек мұны «жасырын түрде өткізуге ұмтылу» деп бағалап, бірнеше маңызды қауіпке тоқталды:

1. Оператор жүйені бұғаттап, ойыншылар қаржысына қол жеткізе алады

• Бизнес пен ойыншылардың есепшоттары шетелдік оператордың бақылауында болады.
• Қалаған сәтте жүйені тоқтатуға немесе деректерді жасыруға мүмкіндік бар.

2. Көлеңкелі айналым көбейеді

• Букмекерлік компаниялармен келісіп, табысты жасыруға жол ашылуы мүмкін.

3. Ойын бизнесін кеңейту қаупі

• Мемлекеттік органдармен байланысқан компаниялар керісінше, бизнес ауқымын арттыруды ұсына бастайды.

4. Келісімшарттың әлдеқашан жасалып қойғаны

• БЕЖ операторы мен мемлекеттік кәсіпорын арасында келісім бар екені айтылған.

Депутат жазбасы әлеуметтік желіден өшірілді

Базарбек Facebook-тегі жазбасында осының бәрін ашық айтып, жазбаның ұзақ тұрмайтынын ескерткен. Көп ұзамай жазба өшірілген.

Бұған дейін Қазақстанның Қаржылық технологиялар қауымдастығы Мәдениет және ақпарат министрлігін сотқа берген еді. Олар:

• БЕЖ операторы санкциядағы ресейлік ВТБ банкімен байланысы болуы мүмкін,
• Бұл Қазақстанның қаржы жүйесіне тәуекел төндіреді,- деп мәлімдеген.

3,9 трлн теңгенің тағдыры: кім бақылауы тиіс?

Даудың негізгі өзегі – ойын бизнесіндегі ақша ағынын кім бақылауы керек:

• Мемлекет пе?
• Әлде шетелдік оператор ма?
• Немесе деректерді Қазақстанда сақтайтын отандық жүйе қажет пе?

Базарбектің айтуынша, мемлекеттік мүдде ең басты орында тұруы керек.

«Ресейлік компаниялар ештеңе істемейді. Олар жай ғана платформаны жасады. Сол арқылы біздің миллиардтарды сорып алады», – дейді ол.

Дауға Ресей тарапы да назар аударды. Танымал тележүргізуші Руслан Осташко БЕЖ-ді «Ресейдің инфрақұрылымдық жобасы» деп атап, Базарбекті «жеке мүддесін қорғап отыр» деп айыптады.

БЕЖ мәселесі Қазақстанда тек технологиялық жоба ғана емес, ұлттық қауіпсіздік, экономикалық тәуелсіздік, мемлекеттік бақылау мәселелерін көтерген үлкен саяси тақырыпқа айналды.

Қазір қоғам мен депутаттар сұрап отырған басты сұрақ – ойын бизнесінің миллиардтаған айналымын кім және қалай реттеуі тиіс?

БЕЖ төңірегіндегі пікірталас алдағы уақытта да жалғасуы мүмкін.